Denis Diderot

(1713 - 1784)




     Znakomity filozof i pisarz, założyciel i redaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej. Dla swoich współczesnych był przede wszystkim filozofem, a jego rozległa wiedza, rozciągająca się niemal na wszystkie dziedziny nauki, olbrzymia pracowitość, zalety umysłu i charakteru, uczyniły go popularnym nie tylko we Francji, ale w całej Europie. Wśród jego wielbicieli były nawet koronowane głowy, z którymi korespondował i udzielał rad, na ogół chętnie słuchanych. Osobliwy to fakt, jeśli wziąć pod uwagę, iż za swojego życia Diderot wydał zaledwie setkę stronnic, a to co dzisiaj tworzy jego chwałę nie było prawie wcale znane w jego epoce. Fakt jeszcze osobliwszy, jak o tym pisze biograf Diderota - Reinach: "wiele z jego najsławniejszych dzieł ukazało się w języku francuskim jako przekład z niemieckiego przekładu! Tak był z utworem Le Neweu de Rameau, którego rękopis (jedyny) Goethe, fanatyczny wielbiciel Diderota, otrzymał od Schillera, przełożył całą duszą, opatrzył własnymi, ciekawymi notami i wydał w 1805 r.". Diderot przez dziesięciolecia obciążał swą twórczość balastem, jakim była Encyklopedia, prowadzenie redakcji tego dzieła było możliwe jedynie dzięki wytrwałości, zdolności (jakbyśmy to powiedzieli językiem polityków) do kompromisu, niebywałemu talentowi i braku próżności autorskiej.

     "Kubusia Fatalistę i jego pana" Diderot napisał w 1773 r. W Polsce poznaliśmy go dopiero w 1915 r. dzięki tłumaczeniu Tadeusza Boya-Żeleńskiego.